Yerel seçimler, bir ülkenin demokrasisini şekillendiren temel taşlardan biri olmasının yanında, toplumun her kesimine etki eden ve günlük yaşamı derinden etkileyen bir sürecin parçasıdır. Bu sürecin temel aktörü olan, halka en yakın hizmet birimleri olarak devletle vatandaş arasındaki köprüyü inşa eden ve güçlendiren en önemli figür durumundaki belediye başkanında hangi özellikler olmalı ki, siyaset toplum ilişkisi sağlam bir zeminde ilerlesin ve toplum, belediye başkanı marifetiyle ihtiyacı olan hizmeti tam ve doğru biçimde alabilsin?

Geçmişte toplumda iz bırakan başarılı belediye başkanlarına baktığımızda; başarılı bir belediye başkanı olmanın, sadece seçim döneminde verilen vaatleri yerine getirmekle değil, aynı zamanda şehrinin gelişimine öncülük eden, sorunlara kalıcı çözümler üreten ve toplumu bir araya getiren, her yönüyle iz bırakan bir lider olmakla mümkün olduğunu görürüz.

Yasal tanımıyla belediyeler, belde sakinlerinin mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan, idarî ve malî özerkliğe sahip kamu tüzel kişiliklerdir. Burada anahtar kavramlar olarak, seçen ve hesap verilecek olan seçmen, idari ve mali faaliyetler ve kaynaklara dikkat çekelim; kaynakların da sadece para veya mal/ malzeme olmadığını, belediye personeli başta olmak üzere o şehrin tüm insanlarının aynı zamanda özellikle sosyal etkinliklerde bir kaynak olarak değerlendirilebileceğini vurgulayalım.

Belediye başkanı öncelikle iyi bir yönetici / lider olmalıdır. Burada liderle yönetici arasındaki farka değinmeyeceğim. Ama belediye başkanı en azından işleri ve belediye personelini en iyi şekilde yöneten, motive eden, kaynakları ihtiyaçlara en uygun şekilde kanalize eden iyi bir yönetici olmalıdır. Bu yüzden de seçim öncesi seçmenin adayların kariyerlerinde ilk bakacağı noktalardan biri,  belediye başkan adayının yöneticilik geçmişinin olup olmadığı ve bu şahsın seçilmesi durumunda iyi bir yönetici olup olamayacağıdır.

Başarılı bir belediye başkanı, şeffaf bir yönetim anlayışını benimsemeli ve vatandaşlarına karşı her an hesap verebilmelidir. Şeffaflık, güvenin temelidir ve seçmenlerle düzenli iletişim kurarak, belediyenin karar alma süreçlerine katılımlarını teşvik eder. Başkanın iletişim becerileri yüksek olmalı ve vatandaşların ihtiyaçlarına duyarlılık göstermelidir. Makam ne olursa olsun kişi makamdan güç almamalı, elinden geldiğince yaptıklarıyla ve kişiliğiyle makama güç katmayı hedeflemelidir. Aksi durum ego ve kibri artırarak hizmete giden anlayışa ket vurur.

Belediye hizmetlerini takım sporlarına benzetirsek, belediye başkanı görev ve sorumlulukları itibarıyla hem teknik direktör hem yönetici hem de başkan konumundadır. Başarılı bir lider, güçlü bir ekibin önemini anlar ve farklı bakış açılarına sahip, uzmanlık alanları farklı insanları bir araya getirir. Ekibine güvenen, onları işe motive eden ve sorumluluk veren bir belediye başkanı, başarıyı kolaylaştırır. Mevcut personeli çok fazla nicelik (sayısal) anlamında değiştiremeyeceği için niteliklerini artırmaya odaklanmalıdır. Bu da ancak, çeşitli eğitim ve uygulamalarla personelin yetkinliğini artırmak, sorunlara hızlı ve pratik çözümler bulmak ve bilgi paylaşımını teşvik etmekle olabilir.

Belediye başkanı, diğer kurumlarla sağlıklı işbirlikleri kurmalı ve şehrin gelişimi için yenilikçi ve kalıcı çözümlere açık olmalıdır. Yenilikçilik, sorunlara yaratıcı çözümler bulma ve şehirleri daha yaşanabilir hale getirmeye yardımcı olur. Özellikle üniversitelerle ve sanayicilerle kurulacak işbirlikleri ile şehrin sorunlarına farklı çözümler bulmak kolaylaşacaktır.  Yapılan her fiziki tesis veya hizmet, o tesisin ekonomik ömrü doluncaya kadar sizden sonra görev alacakların değiştiremeyeceği kadar kaliteli ve sürekliliği olacak şekilde yapılırsa hem milli kaynaklar etkin bir şekilde kullanılmış olur hem de o başkan ileriye dönük toplumda iz bırakmış olur.

Her belediye başkanı, seçim dönemini takip eden ilk 6 ay içinde kendi dönemi için bir Stratejik Plan oluşturmalıdır. Aslında bu planın seçilmeden oluşturulması esas olsa da maalesef özellikle ülkemizde seçilmenin dinamikleri daha çok siyasal ve sosyal temellere dayandığından seçildikten sonra da olsa yapılacak iyi bir stratejik plan, şehrin kaynaklarını ve ihtiyaçlarını analiz ederek, belediyenin imkanlarını nereye yönlendirileceğini belirler.

Belediye başkanı, sadece belediye bütçesini yönetmekle kalmamalı, aynı zamanda şehrin ekonomik, sosyal ve kültürel kaynaklarını etkili bir şekilde değerlendirmelidir. Yapılacak yatırımların işsizliği azaltması, gelir dağılımını iyileştirmesi ve şehrin genel refahını artırması hedeflenmelidir. Belediye başkanı, şehrin tüm sorunlarını bütüncül bir bakış açısıyla ele almalı, kadın, gençlik ve çocuk sorunlarına duyarlılık göstermeli, toplumsal adaleti sağlamak için çeşitli politika ve projeler geliştirmelidir. Belediye başkanının görevi, sadece fiziksel altyapıyı iyileştirmek değil, toplumun sosyal ihtiyaçlarına da cevap verecek projeleri hayata geçirmektir.

Küçük esnafı destekleyerek ve Organize Sanayi Bölgeleri kurarak şehrin ekonomik yapısını güçlendirmek, konut sorununa yönelik olarak kentsel dönüşümün önünü açacak uygulamalara ağırlık vermek, şehrin sanat ve kültür kenti olmasına öncülük ederek iç turizmi canlandırmak ve şehrin kültürel zenginliklerini ortaya çıkarmak, toplumu spora yönlendirecek alan ve faaliyetler planlamak, günümüzde önemi daha çok artan tarım alanlarını mümkünse geliştirmek, tarımsal faaliyetleri teşvik etmek, genç nüfusun eğitimine ve her yönden gelişimine katkıda bulunacak projeler üretmek, ulusal ve uluslararası şehircilik atılımlarını takip ederek o şehrin yapısına entegre etmek yapılabilecek başlıca görev alanlarıdır.

Belediye başkanları, adil bir hizmet anlayışını benimseyerek toplumun her kesimine eşit fırsatlar sunmalıdır. Sosyal ve ekonomik kalkınma için stratejik planlar yaparak işsizliği azaltmalı, gelir dağılımını iyileştirmeli ve yerel ekonomiyi güçlendirmelidir. Aynı zamanda çevre duyarlılığına vurgu yaparak sürdürülebilir şehirlerin oluşturulmasına öncülük etmelidirler.  Eğitim ve kültür projeleriyle genç nesillerin yeteneklerini geliştirmeli ve toplumun entelektüel birikimini artırmalıdırlar. Ulusal ve uluslararası düzeyde işbirliklerine açık olmalı, yatırımları çekmeli ve şehirler arası dayanışmayı güçlendirmelidirler. Başarılı belediye başkanları, halka duyarlı, şeffaf ve katılımcı bir yönetim anlayışını benimsemelidir. Kimlik ayrımı yerine herkesin eşit haklara sahip olduğu bir ortamı oluşturmalı ve herkesin sorunlarına eşit duyarlılıkla yaklaşmalıdır.

Türkiye’nin geleceği, yerel yöneticilerin bu sorumlulukları etkin bir şekilde yerine getirmesine bağlıdır. Kapsayıcı hizmet anlayışı, ekonomik kalkınma, çevre duyarlılığı, kültür ve eğitim projeleri gibi alanlarda atılacak adımlar Türkiye’yi daha aydınlık yarınlara taşıyacaktır. Bu noktada, her bir belediye başkanının bu vizyonu benimsemesi, toplumla iç içe bir yönetim sergilemesi, Türkiye’nin geleceğini şekillendirecek önemli bir etken olacaktır. Bu kapsamda, yukarıda ifade etmiş olduğumuz çerçeveye en uygun belediye başkanını seçmek görev ve sorumluluğunun da seçmene ait olduğunu unutmamak gerekmektedir.