Serbest zaman, insanların çalışma saatleri dışında kalan ve kendi tercihlerine göre değerlendirdikleri zaman dilimidir. Bu kavram bazen boş zaman bazen de rekreasyon olarak da kullanılmaktadır. Bu zaman diliminde insanlar, dinlenmek, eğlenmek, sosyalleşmek ve kişisel gelişimlerini sağlamak gibi çeşitli aktivitelere katılırlar. Serbest zamanların şekillenmesini ve gelişimini etkileyen önemli unsurlardan biri de nüfus artışı, gelir dağılımındaki eşitsizlik, küresel ısınma, çevre kirliliği ve doğal afetler gibi çevresel faktörlerdir.

Dünya nüfusu hızla artmaktadır. Bu durum, serbest zamanı ve bu alanda çalışan sektörlere olan talebi de artırmaktadır. Artan nüfus, yeni rekreasyon ve turizm alanlarının geliştirilmesine yol açacaktır. Ayrıca, insanların şehirlerde daha fazla yaşamaya başlaması, şehir içi rekreasyon alanlarına olan talebi de artıracaktır.Nüfus artışı, serbest zaman aktivitelerinin çeşitliliğini de artırabilir. Örneğin, farklı kültürlerden insanların bir arada yaşamaya başlaması, kültürel etkinliklere olan talebi artırmaktadır. Yine şehir hayatından bunalan kentli birey daha çok tabiatla ilgili aktivitelere özlem duymaktadır.

Gelir dağılımındaki eşitsizlik, serbest zamana erişimi direkt etkilemektedir. Zengin kesimler, daha yüksek kaliteli ve çeşitli rekreasyon aktivitelerine erişebilecekken, yoksul kesimler bu aktivitelere daha az erişebilecektir. Gelir dağılımındaki eşitsizlik, serbest zaman türlerini de etkileyebilir. Örneğin, yoksul kesimler, daha düşük maliyetli veya ücretsiz olan rekreasyon ve turizm alanlarına yönelirler.

Küresel ısınma, açık hava rekreasyonunu ve turizmi etkileyecektir. Artan sıcaklıklar, iklim değişikliği ve doğal afetlerin etkisiyle, bazı rekreasyon ve turizm alanları kullanılamaz hale gelebilir. Örneğin, deniz seviyesinin yükselmesi nedeniyle sahil bölgeleri turizm açısından daha riskli hale gelebilir. Küresel ısınma nedeniyle, rekreasyon alanlarının bakım ve onarımı da daha maliyetli hale gelebilir. Ülkemizde de turizmde ön planda olan Akdeniz Bölgesi yerine Karadeniz Bölgesi’nin bu dönemde turizmden daha çok pay alabileceği değerlendirilmektedir.

Çevre kirliliği, serbest zaman aktivitelerinin kalitesini düşürebilir. Örneğin, hava kirliliği, açık hava rekreasyonunu olumsuz etkileyerek, kapalı alanlardaki rekreatif etkinliklere olan talebi artırabilir. Ayrıca, çevre kirliliği, rekreasyon ve turizm alanlarının estetik değerini de azaltabilir. Çevre kirliliği, kişilerin serbest zamana erişimini de zorlaştırabilir. Örneğin, kirli sular, deniz turizmini olumsuz etkileyebilir.

Doğal afetler, serbest zaman aktivitelerini doğrudan veya dolaylı olarak etkileyebilir. Örneğin, deprem, sel ve yangın gibi doğal afetler, rekreasyon ve turizm alanlarını tahrip edebilir. Ayrıca, doğal afetler nedeniyle ulaşım ve altyapı gibi hizmetler aksayabilir ve bu durum, serbest zaman alanlarına erişimi zorlaştırabilir. Doğal afetler, serbest zaman aktivitelerinin yönetimini de zorlaştırabilir. Örneğin, doğal afetler nedeniyle rekreasyon alanlarının yeniden inşası için önemli miktarda yatırım gerekebilir. Ülkemizde geçtiğimiz yıl yaşanan depremin bölge turizmine ve ekonomisine etkileri en canlı örnek olarak karşımızdadır.

Sonuç olarak, çevresel faktörler rekreasyon aktivitelerinin şekillenmesini ve gelişimini etkileyen önemli bir unsurdur. Bu faktörlerin yarattığı değişime ayak uydurabilmek ve fırsatları değerlendirebilmek için boş zamanların değerlendirilmesi süreçlerinde faaliyet gösteren kişilerle birlikte hem genel hem de yerel siyasetçilerin de gerekli stratejileri geliştirmeleri gerekmektedir. Örneğin, iklim değişikliğinin etkilerini azaltmak için yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapılması, çevre kirliliğini azaltmak için çevre koruma önlemleri alınması ve doğal afetlere karşı hazırlıklı olunması gibi önlemler alınabilir. Yaşanılan bölgeye özel yeni rekreasyon ve turizm alanları ve faaliyetlerinin geliştirilmesi, farklı kültürlere yönelik etkinliklerin düzenlenmesi ve sosyal ayrımın azaltılmasının yanında, bireyleri rekreasyona yönlendirecek toplumsal organizasyonlar da yine yerel yöneticilerin üzerinde düşünmesi gereken yeni bir alan olarak değerlendirilmelidir.