Karadeniz Bölgesi, coğrafi özellikleri ve iklim yapısıyla hem doğal güzelliklerin hem de doğal afetlerin kesiştiği bir alan olarak dikkat çekiyor. Bölgede olası bir depremin ve ardından gelişebilecek heyelanların sonuçlarını ele almak, gelecekte karşılaşılabilecek risklere karşı bir farkındalık oluşturmak açısından hayati önem taşımaktadır. Ancak bölgede özellikle heyelan riski ve bu riske karşı yeterli arama kurtarma faaliyetlerinin ve tatbikatların yapılmaması, bölgeyi büyük bir tehlikeyle baş başa bırakmaktadır.

Karadeniz ve Deprem Tehlikesi

Karadeniz Bölgesi, Türkiye’nin diğer bölgelerine göre daha az deprem riski taşısa da, Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın (KAF) etkisi altında kalmaktadır. Bu fay hattının kuzey kolları, özellikle Bolu, Düzce, Zonguldak ve Kastamonu çevresinde büyük bir tehdit oluşturmaktadır. Ayrıca Sinop ve Samsun açıklarında denizaltı fay hatları potansiyel bir deprem riski taşımaktadır.

Bölgede bir depremin gerçekleşmesi halinde, doğrudan etkilenebilecek kentler arasında Bolu, Düzce, Zonguldak, Bartın ve Samsun öne çıkmaktadır.

Depremin Olası Sonuçları

Toprak Kaymaları (Heyelanlar):

Karadeniz’deki arazilerin eğimli yapısı, yağışlı iklimle birleştiğinde toprak kaymalarına açık bir zemin oluşturuyor. Olası bir depremin tetikleyeceği heyelanlar, yolların kapanmasına, köylerin izole edilmesine ve ekonomik faaliyetlerin durmasına yol açabilir. Özellikle kırsal bölgelerdeki toprak kaymaları, köy yollarını kapatarak yardımların ulaşmasını engelleyebilir.

Tsunami Riski:

Karadeniz açıklarında meydana gelebilecek bir denizaltı depremi, kıyı bölgeleri için sınırlı da olsa tsunami riskini artırabilir. Bu durum, kıyı şeridindeki yerleşim yerlerinde ekonomik ve fiziksel hasara yol açabilir.

Ulaşım ve Lojistik Sorunları:

Deprem sonrası yaşanacak heyelanlar, ana ulaşım hatlarını tahrip edebilir. Karadeniz’in yüksek dağlık alanlarına ve köy yollarına erişim neredeyse imkânsız hale gelebilir. Özellikle yoğun yağış ve sis, helikopter destekli kurtarma çalışmalarını da zorlaştıracaktır.

Heyelanlara Karşı Yetersiz Hazırlık

Türkiye genelinde olduğu gibi, Karadeniz’de de heyelanlara karşı arama kurtarma faaliyetlerinin ve tatbikatların eksikliği dikkat çekiyor. AFAD, UMKE ve diğer kurumlar genel afetlere yönelik hazırlık yapsa da, heyelana özel ekipman ve eğitimlerin yetersizliği göze çarpıyor.

Karadeniz’de birden fazla noktada meydana gelebilecek heyelan dizilerine yönelik:

Tatbikatlar yapılmamaktadır.

Yerel ekipler heyelana özgü hazırlık konusunda eğitilmemiştir.

Heyelan sırasında izlenecek yollar, kullanılacak alternatif güzergâhlar ve köylere erişim planları yetersizdir.

Karadeniz’in Doğal Afetlere Hazırlıksızlığı

Karadeniz’de doğal afetlere yönelik hazırlıkların yetersiz olduğu noktalar şunlardır:

1. Arama Kurtarma Kapasitesi:

Olası bir deprem ve heyelan sonrasında eş zamanlı müdahale kapasitesi sınırlıdır. Heyelanlar genellikle birden fazla bölgede meydana gelir ve eşzamanlı müdahale gerektirir. Ancak mevcut ekipman ve insan gücü bu durumu karşılamakta zorlanacaktır.

• Eğitim ve Farkındalık Eksikliği:

Bölgede yaşayan halk, heyelan riskine karşı yeterince bilinçlendirilmemiştir. Heyelan sırasında yapılması gerekenler konusunda kamuoyuna yönelik farkındalık çalışmaları sınırlıdır.

• Altyapı ve Ulaşım Sorunları:

Heyelan riski taşıyan bölgelerde alternatif ulaşım yolları bulunmamaktadır. Özellikle yüksek rakımlı köyler, izole kalma riskiyle karşı karşıyadır. Ana yolların kapanması durumunda ulaşımın tamamen kesilmesi ciddi bir problem yaratacaktır.

Çözüm Önerileri

Karadeniz Bölgesi’nde hem deprem hem de heyelanlara yönelik alınabilecek önlemler şunlardır:

Heyelan Tatbikatlarının Arttırılması:

Bölgedeki arama kurtarma ekiplerinin heyelan tatbikatlarıyla eğitilmesi sağlanmalıdır.

Altyapı Güçlendirme:

Heyelan riski yüksek bölgelerde yollar güçlendirilmeli ve toprak tutucu ağaçlandırma çalışmaları yapılmalıdır.

Yerel Ekipler Kurulması:

Her köy ve ilçede gönüllü kurtarma ekipleri oluşturulmalı ve bu ekipler düzenli eğitim almalıdır.

Alternatif Ulaşım Planları:

Heyelan durumunda kullanılabilecek alternatif yollar haritalanmalı ve geçici köprüler gibi çözümler için hazırlık yapılmalıdır.

Erken Uyarı Sistemleri:

Heyelan ve deprem riskini önceden tespit edebilecek sensörlerin bölgeye yerleştirilmesi, hasarları azaltmak açısından önemlidir.

Sonuç

Karadeniz Bölgesi, doğal afetlerin etkisini en çok hissedebilecek alanlardan biri olmasına rağmen, özellikle heyelanlara karşı hazırlık konusunda büyük eksiklikler taşımaktadır. Deprem ve heyelan gibi olaylar sadece fiziksel hasar değil, aynı zamanda ekonomik, sosyal ve lojistik krizler yaratabilir. Bu nedenle, bölgedeki altyapının güçlendirilmesi, arama kurtarma faaliyetlerinin artırılması ve yerel halkın eğitilmesi elzemdir. Karadeniz’in doğası kadar halkının da güvenliğini koruyabilmek için, alınacak önlemler ertelenemez bir gereklilik olarak karşımızda durmaktadır.