Sürdürülebilirlik hem bireysel hemde örgütler açısından hayati önemde bir kavramdır. Toplum 5.0’ın ana felsefesidir.

Döngüsel ekonomi; yeni ürünler üretmek için yeni hammadde kullanımı ve kullanım sonunda imhasını benimseyen doğrusal ekonomiden bir kopuş hareketi olarak imha yerine yeniden dönüşümü benimseyen önemli bir paradigmadır (Üçok, 2020). Bu bağlamda da gerek geri dönüşüm gerek yeniden kullanım gerekse de azaltım ilkeleri referansında kurgulanan döngüsel ekonomi, ürün yaşam döngüsünün her sürecinin izlenebilirliğine ve işlenebilirliğine dayanmaktadır (Önder, 2018). Atıkların, doğrusal ekonomi çerçevesinde en önemli kayıplardan biri olduğu göz önünde bulundurulduğunda, döngüsel ekonomi bu anlamda ortaya çıkan dezavantajların üstesinden gelmek amacıyla özellikle üretim süreçlerindeki atıkların yeniden değerlendirilmesinde kritik rol oynamaktadır.

Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından Ağustos 2020’de yayımlanan verilere göre; 1,9 milyon ton ile elektrikli ev aletleri, 2017 yılında Avrupa Birliği ülkelerinde toplanan toplam atık elektrikli ve elektronik ekipmanın %51,8 oranla en büyük payı almaktadır (Avrupa İstatistik Komisyonu, 2020). Diğer bir rapora göre de 2016 yılında dünyada 45,7 milyon ton elektronik atık bertaraf edilmiştir. Bu miktar, yaklaşık 4,500 Eyfel kulesinin ağırlığı ve 2016’da kişi başına atılan 61 kg elektronik atığa eşittir. Rapora göre küresel elektronik atık miktarının 2017’den 2021 yılına kadar yüzde 17 artarak 52,5 milyon tona çıkması ve tahmini olarak sadece %20’nin geri dönüştürülebilmesi öngörülmektedir (Balde vd., 2017). Buna ek olarak Birleşmiş Milletler Üniversitesi’nin 2014 yılında hazırladığı rapora göre beklenen elektronik atık artışı Şekil 1’de gösterilmektedir.

Şekil 1:  Elektronik Atık Artışı (2010-2018)

Kaynak: United Nations University, 2015.

Elektrikli Ev Aletleri sektörünün, Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü (Waste Electrical & Electronic Equipment- WEEE) regülasyonu yükümlülüklerine tabi olması, aynı zamanda elektrikli ev aletlerinin uygulama kapsamını oluşturmasında önemli rol oynamaktadır. Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü regülasyonuna göre, çevre yönetimini iyileştirmek, döngüsel bir ekonomiye katkıda bulunmak ve kaynak verimliliğini artırmak için elektroniklerin kullanım ömürlerinin sonunda toplanması, işlenmesi ve geri dönüştürülmesinin iyileştirilmesi temel bir ilkedir.

Sürdürülebilirlik çerçevesinde ele alındığında; bu regülasyona tabi olan ürünlerin tehlikeli içerikleri nedeniyle ve uygun şekilde yönetilmedikleri takdirde büyük çevre ve sağlık sorunlarına neden olabilecek karmaşık bir malzeme ve bileşen yapısına sahip olduğu olması itibarıyla çevresel sürdürülebilirliği, modern elektroniklerin üretimi, kıt ve pahalı kaynakların kullanılmasını gerekliği (Örneğin, dünya çapında toplam altının yaklaşık %10’u bunların üretimi için kullanılır.) bağlamında ise ekonomik sürdürülebilirliği tehdit ettiği ortadadır. Bu tehditleri ortadan kaldırmak için bahsi geçen WEEE direktifi yürürlüğe konmuştur (Avrupa Çevre Komisyonu, 2020).